کوثرنامه

اشعارعید سعید قربان

***********************

ای منای معرفت دل هایتان

 

روی جانان شمع محفل هایتان

 

در هوالهو خویش را فانی کنید

 

عید قربان است قربانی کنید

 

مشعر و خیف و منی را بنگرید

 

با نگاه دل خدا را بنگرید

 

سینه نورانی، نفس ها مشک خیز

 

چشم ها چون ابر رحمت اشگ ریز

 

خاک با مشک و عبیر آمیخته

 

اشگ مهدی در بیابان ریخته

 

ای منی آهنگ دیگر ساز کن

 

دفتر اسرار خود را باز کن

 

وصف آن پیر خدا جو را بگو

 

قصّه ی قربانی او را بگو

 

عشق اینجا خودنمایی می کند

 

مرگ دائم دل ربائی می کند

 

کارد لرزد در کف دست پدر

 

روح رقصد در تن پاک پسر

 

بوسه های تیغ روی حنجر است

 

یا نوازش های دست هاجر است

 

عشق می جوشد به رگ های خلیل

 

تیغ می گوید که یَنهانی جلیل

 

دوست بهر دوست خود را ساخته

 

تیغ اینجا رنگ خود را باخته

 

الله الله همّتی کن جبرئیل

 

تا بگیری تیغ از دست خلیل

 

این که کرده جان خود تسلیم دوست

 

لحظه ای، آنی نمی گنجد به پوست

 

در جبینش نور احمد را به بین

 

دیده بگشا و محمّد را به بین

 

ای قضا زامر خدا تعجیل کن

 

خلق را قربان اسماعیل کن

 

ای فلک دست دعا از دل برآر

 

ای ملک از عرش قربانی بیار

 

آی حُجّاج این ندا را بشنوید

 

بشنوید اینک خدا را بشنوید

 

در منی از سوی ربّ العالمین

 

گوسفند آورده جبریل امین

 

کای خلیل از تو پذیرفتیم ما

 

امتحان بود آنچه را گفتیم ما

 

کردی اجرا آنچه را ما خواستیم

 

بر خلیلیّت تو را آراستیم

 

هر چه هست و نیست در فرمان ماست

 

تیغ در دست تو، حکم از آنِ ماست

 

بنده گی کردی خلیل ما شدی

 

همدم بی جبرئیل ما شدی

 

این ذبیح ماست رویش را ببوس

 

تیغ بگذار و گلویش را ببوس

 

گر چه طفلت تیغ ما را مشتری است

 

آنکه باید ذبح گردد دیگری است

 

او سرا پایش نشان هر بلاست

 

قتلگاهش در منای کربلاست

 

پیش از آن کآید وجودت در وجود

 

بوده بر سجّاده ی خونش سجود

 

پیش تر از خلقت این روزگار

 

کرده اسماعیل ها بر ما نثار

 

تو خلیل مایی امّا او ولی است

 

نام زیبایش حسین بن علی است

 

عشق تا شام ابد مرهون اوست

 

اشگ «میثم» ها نثار خون اوست

 

استاد حاج غلامرضا سازگار

 

**************************

 

طلوع عید بزرگ و مبارک اضحی

 

فروغ وحدت و توحید داده بر دل ها

 

ز خاک پاک منی سرکشد بدامن عرش

 

نوای زمزمۀ گرم عاشقان خدا

 

در آن زمین مقدّس زدند حلقۀ عشق

 

به اشک و ناله و افغان و شور و شوق و دعا

 

رسد باوج سماوات نغمۀ لبیک

 

زکوه و سنگ و شن و خاک و ریگ آن صحرا

 

زدند خیمه در آن سرزمین که هر گامش

 

ز اشک دیده پیغمبری گرفته صفا

 

محمد و علّی و فاطمه حسین و حسن

 

نهاده اند رخ بندگی بخاک آنجا

 

صدای گرم مناجات حضرت مهدی

 

طنین فکنده در آن سرزمین بموج فضا

 

خوشا بحال دل محرمی که در آن جمع

 

جمال گمشدۀ خویش را کند پیدا

 

خوشا بحال دل آنکه بشنود پاسخ

 

از آن دهان مقدس چو گفت یا مولا

 

خوشا به ناله و فریاد و سینه سوخته‌ای

 

که با دعای امام زمان رود بالا

 

روند جانب مسلخ کنند قربانی

 

نه گوسفند بگو گرگ نفس و دیو هوی

 

دوباره زنده شود خاطرات آن پدری

 

که زیر تیغ، پسر را نشانده بهر فدا

 

کشیده کارد بحلق پسر که در ره دوست

 

کند سر از بدن نوجوان خویش جدا

 

کشیده تیغ ولی آن گلو بریده نشد

 

که بُد نهفته در آن سرّ قادر دانا

 

به خشم آمد و گفتا به کارد کز چه سبب؟

 

نمی بُری گلوی نازک ذبیح مرا

 

به سنگ خورد لب تیغ تیز و سنگ شکافت

 

که ناگه از لبۀ تیغ شد بلند ندا

 

که ای خلیل تو گوئی بِبُر چسان ببُرم

 

که نهی میکندم ذات قادر یکتا

 

دراین مکالمه ناگاه گوسفند به دوش

 

رسید پیک خدا نزد حضرتش ز سما

 

که ای خلیل خدا حبذا، قبول، قبول

 

زهی زهی به چنین دوستی و صدق و صفا

 

بجای ذبح پس، گوسفند کن قربان

 

که هدیۀ تو پذیرفته شد به درگه ما

 

بُرید سر زتن گوسفند و گفت دریغ

 

نریخت خون ذبیحم بخاک دوست چرا؟

 

ندا رسید خلیلا به پیش رو، بنگر

 

که راز مخفی ما بر تو می شود افشا

 

به پیش روی نظر کرد و دید غرفه بخون

 

ذبیح فاطمه را در منای کرب و بلا

 

گشوده چنگ بسی گرگ های کوفه و شام

 

بقصد ریختن خون یوسف زهرا

 

ز تشنگی زده آتش بدامن گردون

 

صدای ناله اطفال سیدالشهداء

 

رباب اشک فشان در کنار گهواره

 

گلوی نازک اصغر نشان تیر جفا

 

سکینه بر لبش از سوز تشنگی تبخال

 

دو دست گشته بریده ز پیکر سقّا

 

شکافته است جبین جوانش از دم تیغ

 

چنانکه فرق علی در نماز گشته دو تا

 

به زیرخار نهان لاله های گلشن وحی

 

به جستجو شده کلثوم و زینب کبری

 

چو دید صحنۀ آن محشر عظیم خلیل

 

دو دست غم بسر خویش زد، فتاد زپا

 

ندا رسید خلیلا ثواب گریۀ تو

 

فزون تر است ز ذبح پسر به درگۀ ما

 

کدام صحنه بود همچو کربلای حسین؟

 

کدام روز بود همچو روز عاشورا؟

 

مصائب همۀ انبیاست حق حسین

 

که او به بزم ازل سر کشیده جام بلا

 

به وصف دوست نبندد لب از سخن «میثم»

 

اگر زبان بِبُرندش، دلش بود گویا

 

غلامرضا سازگار

 

************************

 

عید قربان است ای یاران گل افشانی کنید

 

در منای دل وقوف از حج روحانی کنید

 

تا نیفتاده است جان در پنجۀ گرگ هوا

 

گوسفند نفس را گیرید و قربانی کنید

 

سنگ ها از مشعر وصل الهی کرده جمع

 

جنگ با شیطان و ترک فعل شیطانی کنید

 

بانگ لبیک از درون آرید بیرون تا به تن

 

حلۀ احرام از انوار ربانی کنید

 

در مسیر وجه ربّک پای جان بگذاشته

 

گام اول در هوالهو خویش را فانی کنید

 

پای تا سر ذکر حق گردیده در عین سکوت

 

گفتگو با ذات پاک حی سبحانی کنید

 

از سر من، موی بتراشید و محو هو شوید

 

تا همه لبریز از نور جمال او شوید

 

 

 

شستشو کن روح را در چشمه عین الیقین

 

حلۀ احرام پوش از شهپر روح الامین

 

پاک کن آیینه را از زنگ تزویر و ریا

 

تا شوی سر تا قدم آیینه حق الیقین

 

گردن تسلیم اسماعیل را در زیر تیغ

 

تیغ ابراهیم را بر حلق اسماعیل بین

 

تیغ از الماس در دست پدر برنده تر

 

ای عجب نازک تر از گل آن گلوی نازنین

 

نه گلو بشکافت نه آن کارد حنجر را برید

 

هم پسر گردید محزون هم پدر شد خشمگین

 

پای تا سر شعله شد فریاد زد کای تیغ تیز

 

از چه کندی می کنی در امر رب العالمین

 

تیغ گفتا کای سراپا گشته از محبوب پر

 

تو به من گویی ببر اما خدا گوید نبر

 

 

 

ناگهان آمد ندا از جانب رب جلیل

 

مرحبا ای عزم تو اخلاص و صدقت را دلیل

 

تا بماند نور ختم المرسلین در صلب تو

 

فدیه آورده است بر فرزند پاکت جبرییل

 

ما پذیرفتیم از تو ذبح فرزند تو را

 

تو خلیلی تو خلیلی تو خلیلی تو خلیل

 

ما تو را در بوته اخلاص کردیم امتحان

 

ما تو را دادیم تا صبح جزا اجر جزیل

 

هم تو بیرون آمدی از آزمایش رو سفید

 

هم جلال و عزت تو کرد شیطان را ذلیل

 

کشتن فرزند با دست پدر سخت است سخت

 

چون جمال دوست دیدی این بلا آمد جمیل

 

تا ز چشم ابر آید بارش رحمت فرود

 

بر تو و بر هاجر و فرزند دلبندت درود

 

 

 

ای خلیل الله اسماعیل تو از آن ماست

 

تا قیامت زنده این سنت به صحرای مناست

 

غم مخور گر زنده برگردید اسماعیل تو

 

مقتل ذبح عظیم ما منای کربلاست

 

فرق ها دارند با هم این ذبیح و آن ذبیح

 

این سرش بر سینه تو، او سرش بر نیزه هاست

 

حلق اسماعیل تو دارد خراش از خنجری

 

حنجر او پاره پاره از دم تیغ جفاست

 

جسم اسماعیل تو چون روح در آغوش تو

 

پیکر مجروح او از سم اسبان توتیاست

 

ذبح تو سیراب بود و مثل گل شاداب بود

 

ذبح زهرا با لب عطشان سرش از تن جداست

 

ای خلیل ما بود تا سیل اشکت در دو عین

 

آب شو چون شمع سوزان گریه کن بهر حسین

 

 

 

کیستی تو مروه و سعی و صفایی یا حسین

 

بیت و رکن و مشعر و خیف و منایی یا حسین

 

تو طوافی تو مطافی تو نمازی تو دعا

 

تو ذبیحی تو ذبیحاً بالقفایی یا حسین

 

آب زمزم تشنه لعل لب خشکیده ات

 

تو هزاران خضر را آب بقایی یا حسین

 

خون تو جاری است در رگ های احکام خدا

 

بلکه خود خون خدا، خون خدایی یا حسین

 

تو حسینی تو حسین کل خلق عالمی

 

تو شهیدی تو شهید کربلایی یا حسین

 

تو تمام مصحفی، آیات زخم پیکرت

 

تو کتاب انبیا و اولیایی یا حسین

 

آفتابا بر سر خلق دو عالم سایه ای

 

نخل “میثم” از کتاب زخم هایت آیه ای

 

غلامرضا سازگار

 

***************************

 

عید قربان است یـا عیـد عنایـات خداست

 

عید عشق و عیـد ایثار و مناجات و دعاست

 

ذات حق با میهمـانانش گرفتـه جشن عیـد

 

مرکـز ایـن جشـن نورانـی بیابـان منـاست

 

هر کجا رو آوریم و هـر طرف چشم افکنیم

 

خیمـۀ حجـاج بیـت‌الله پیش چشـم ماست

 

نـور از هر خیمـه می‌تابـد بـه بـام آسمـان

 

خیمه‌ها بیت‌الله و اشک و مناجات و دعاست

 

حاجیـان دارنـد بـر سـر شـوق ذبح گوسفند

 

قصد هر یک کشتن دیو هوس، گرگ هواست

 

ای خوش آن حاجی که در آن سرزمین کرده وقوف

 

خوش‌تر آن حاجی که جای او در آغوش خداست

 

جان من قربان آن حاجی کـه زیـر خیمه‌ها

 

چشم او گریان به یـاد خیمه‌های کربلاست

 

پیش‌تر از دید چشمم خیمه می‌آید به چشم

 

ای منا پاسخ بده، پس خیمۀ مهدی کجاست؟

 

حاجیان در هر نفس دارند از هم این سؤال

 

پس کدامین خیمه‌گاه مهدی موعود ماست

 

این صدای گریۀ مهدی است می‌آید به گوش؛

 

یا صـدای نالۀ «‌العفـو» ختم‌الانبیـاست؟

 

نالـۀ جانسـوز «یــااللهِ» ختـم‌المـرسلین؛

 

یا صـدای گریـۀ شوق علی مرتضـاست؟

 

یا امـام مجتبا صـورت نهـاده بـر زمین؛

 

یـا نـوای آسمـان‌سـوز قتیل نینـواست؟

 

یکطرف آمـاده ابـراهیم، بـر ذبـح پسـر

 

یکطرف تسلیم، اسماعیل از بهـر فداست

 

جان من قربـان آن حاجی که قربانگاه او

 

گاه نهـر علقمـه، گـه در کنـار قتلگاست

 

جان من قربان آن حاجی که ذبح حجّ او

 

طفل شیـر و نوجوان و پیرمرد پارساست

 

حاجیان سر می‌تراشند و عـزیز فـاطمه

 

در منای دوست می‌بینم سرش از تن جداست

 

جان من قربان آن حاجی که در صحرای خون

 

هـم قتیـل‌الاشقیـا و هـم ذبیـحٌ بالقفـاست

 

جان من قربان آن حاجی که بعد از بذل جان

 

سر به نوک نـی، تنش پامـال سمّ اسبهاست

 

جان من قربان آن حاجی که در این حجّ خون

 

مروۀ او قتلگـاه او، صفـا طـشت طـلاست

 

گریه کن «میثم» بر آن حاجی که اجر حجّ او

 

گاه سنگ و گه سنان، گه تیغ، گه تیرِ جفاست

 

******************************

 

ای عزیزان به شما هدیه زیـــــــــزدان آمد

 

عید فرخنـــــــده ی نورانی قربـــــــــان آمد

 

حاجیان سعی شما شد به حقیقت مقبول

 

رحمت واسعــــه ی حضــرت ســـبحان آمد

 

عید قربان به حقیقـــت…زخــــــداوند کریم

 

آفتابی به شــــــب ظلمت انســــان آمد

 

جمله دلهاچو کویری ست پر از فصل عطش

 

بر کویــــر دل ما…نعــــــــــــمت باران آمد

 

خاک میسوخت در اندوه عطش باحسرت

 

نقش در سینه ی این خاک.. گلستان آمد

 

امر شد تا که به قربانـــــــی اسماعیلش

 

آن خلیــــلی که پذیرفتـــه ز رحـــــمان امد

 

امتحان داد به خوبی بخـــــــدا ابــــراهیم

 

جای آن ذبح عظیمی که به قربــــان آمد

 

آن حسینی که زحج رفت سوی کرببــلا

 

به خدا بهر سر افـــــرازی قـــــــــرآن آمد

 

سید محمدرضا هاشمی زاده

 

****************************

 

ندا آمد که، ابراهیم، بشتاب

 

رسیده فرصت تعبیر آن خواب

 

به شوق جذبه عشق خداوند

 

برآ، از آب و رنگ مهر فرزند

 

اگر این شعله در پا تا سرت هست

 

کنون، یک امتحان دیگرت هست

 

مهیا شو طناب و تیغ بردار

 

رسالت را به دست عشق بسپار

 

صدا کن حلق اسماعیل خود را

 

به قربانگه ببر هابیل خود را

 

منای دوست قربانی پسندد

 

تو را آن سان که می دانی، پسندد

 

خلیل ما! رضای ما  در این است

 

عبودیت به تسلیم و یقین است

 

ببین بر قد و بالای جوانت

 

مگر، نیکو برآید امتحانت

 

نفس در سینه افتاد از شماره

 

ملائک اشک ریزان در نظاره

 

پدر می بُرد فرزندش به مقتل

 

که امر دوست را سازد مسجّل

 

پدر آمیزه ای از اشک و لبخند

 

پسر تسلیم فرمان خداوند

 

منا بود و ذبیح و شوق تسلیم

 

***

 

ندا پیچید  در جانِ براهیم

 

خلیلا عید قربانت مبارک

 

قبول امر و فرمانت مبارک

 

پذیرفتیم این قربانی ات را

 

پسندیدیم سرگردانی ات را

 

بر این ذبح عظیمت آفرین باد

 

شکوه عشق و تسلیمت چنین باد

 

خلیل الله ای معنای توحید

 

کنون تیغت گلوی نفس بُبرید

 

****

 

کنار خیمه هاجر در تب و تاب

 

که یا رب این دل شوریده دریاب

 

گلم اینک به دست باغبان است

 

مرا این فصل سبز امتحان است

 

اگرچه مادری درد آشنایم

 

خداوندا به تقدیرت رضایم

 

اگرچه می تپد در سینه ام دل

 

اگرچه امتحانم هست مشکل

 

خداوندا دلم آرام گردان

 

مده صبر مرا در دست شیطان

 

خدای عشق مزد عاشقی داد

 

برای دوست قربانی فرستاد

 

موحّد جز خدا در جان نبیند

 

در این آیینه جز جانان نبیند

 

موحد

 

***********************

 

پروین اعتصامی:

 

گه احرام، روز عید قربان
سخن می‌گفت با خود کعبه، زین‌سان

 

که من، مرآت نور ذوالجلالم
عروس پرده بزم وصالم

 

مرا دست خلیل الله برافراشت
خداوندم عزیز و نامور داشت

 

نباشد هیچ اندر خطه خاک
مکانی همچو من، فرخنده و پاک

 

چو بزم من، بساط روشنی نیست
چو ملک من، سرای ایمنی نیست

 

بسی سرگشته اخلاص داریم
بسی قربانیان خاص داریم

 

اساس کشور ارشاد، از ماست
بنای شوق را، بنیاد از ماست

 

چراغ این همه پروانه، مائیم
خداوند جهان را خانه، مائیم

 

پرستشگاه ماه و اختر، اینجاست
حقیقت را کتاب و دفتر، اینجاست

 

در اینجا، بس شهان افسر نهادند
بسی گردن فرازان، سر نهادند

 

بسی گوهر، ز بام آویختندم
بسی گنجینه، در پا ریختندم

 

بصورت، قبله آزادگانیم
بمعنی، حامی افتادگانیم

 

کتاب عشق را، جز یک ورق نیست
در آن هم، نکته ای جز نام حق نیست

 

مقدس همتی، کاین بارگه ساخت
مبارک نیتی، کاین کار پرداخت

 

درین درگاه، هر سنگ و گل و کاه
خدا را سجده آرد، گاه و بیگاه

 

"انا الحق" می زنند اینجا، در و بام
ستایش می کنند، اجسام و اجرام

 

در اینجا، عرشیان تسبیح خوانند
سخن گویان معنی، بی زبانند

 

بلندی را، کمال از درگه ماست
پر روح الامین، فرش ره ماست

 

در اینجا، رخصت تیغ آختن نیست
کسی را دست بر کس تاختن نیست

 

نه دام است اندرین جانب، نه صیاد
شکار آسوده است و طائر آزاد

 

خوش آن استاد، کاین آب و گل آمیخت
خوش آن معمار، کاین طرح نکو ریخت

 

خوش آن درزی، که زرین جامه‌ام دوخت
خوش آن بازارگان، کاین حلّه بفروخت

 

مرا، زین حال، بس نام آوری‌هاست
بگردون بلندم، برتری‌هاست

 

****

 

بدو خندید دل آهسته، کای دوست
ز نیکان، خود پسندیدن نه نیکوست

 

چنان رانی سخن، زین توده گل
که گویی فارغی از کعبه دل

 

تو را چیزی برون از آب و گل نیست
مبارک کعبه‌ای مانند دل نیست

 

تو را گر ساخت ابراهیم آذر
مرا بفراشت دست حی داور

 

تو را گر آب و رنگ از خال و سنگ است
مرا از پرتو جان، آب و رنگ است

 

تو را گر گوهر و گنجینه دادند
مرا آرامگاه از سینه دادند

 

تو را در عیدها بوسند درگاه
مرا بازست در، هرگاه و بیگاه

 

تو را گر بنده‌ای بنهاد بنیاد
مرا معمار هستی، کرد آباد

 

تو را تاج ار ز چین و کشمر آرند
مرا تفسیری از هر دفتر آرند

 

ز دیبا، گر ترا نقش و نگاریست
مرا در هر رگ، از خون جویباریست

 

تو جسم تیره ای، ما تابناکیم
تو از خاکی و ما از جان پاکیم

 

تو را گر مروه ای هست و صفایی
مرا هم هست تدبیری و رایی

 

درینجا نیست شمعی جز رخ دوست
و گر هست، انعکاس چهره اوست

 

تو را گر دوستدارند اختر و ماه
مرا یارند عشق و حسرت و آه

 

تو را گر غرق در پیرایه کردند
مرا با عقل و جان، همسایه کردند

 

درین عزلتگه شوق، آشناهاست
درین گمگشته کشتی، ناخداهاست

 

بظاهر، ملک تن را پادشاییم
بمعنی، خانه خاص خداییم

 

درینجا رمز، رمز عشق بازی است
به جز این نقش، هر نقشی مجازی است

 

درین گرداب، قربانهاست ما را
به خون آلوده، پیکانهاست ما را

 

تو، خون کشتگان دل ندیدی
ازین دریا، به جز ساحل ندیدی

 

کسی کو کعبه دل پاک دارد
کجا ز آلودگیها باک دارد

 

چه محرابی است از دل باصفاتر
چه قندیلی است از جان روشناتر

 

خوش آن کو جامه از دیبای جان کرد
خوش آن مرغی، کزین شاخ آشیان کرد

 

خوش آنکس، کز سر صدق و نیازی
کند در سجدگاه دل، نمازی

 

کسی بر مهتران، پروین، مهی داشت
که دل چون کعبه، ز آلایش تهی داشت

 

***********************

 

دل سفر کن در منا و عید قربان را ببین 
چشمه‌های نور و شور آن بیابان را ببین

 

گوسفند نفس را با تیغ تقوا سر بِبُر 
پای تا سر جان شو و رخسار جانان را ببین

 

سفره ی مهمانی خاص خدا گردیده باز 
لاله ی لبخند و اشک شوق مهمان را ببین

 

دیو نفس از پا درافکن، سنگ بر شیطان بزن 
هم شکست نفس را، هم مرگ شیطان را ببین

 

تیغ در دست خلیل و بند در دست ذبیح 
حنجر تسلیم بنگر، تیغ بُرّان را ببین

 

کارد تیز و دست محکم، حلق نازکتر ز گل 
پای تا سر چشم شو، اخلاص و ایمان را ببین

 

خاک گل انداخته از اشک چشم حاجیان 
در دل تفتیده صحرا، گلستان را ببین

 

گریه و اشک و دعا و توبه و تهلیل را 
رحمت و لطف و عطا و عفو و غفران را ببین

 

آتش گرما گلستان گشته چون باغ خلیل 
در دل صحرا صفای باغ رضوان را ببین

 

روی حق هرگز نگنجد در نگاه چشم سر 
چشم دل بگشا جمال حیّ سبحان را ببین

 

خیمه ی حجاج را با پای جان یک یک بگرد 
آتش دل، سوز سینه، چشم گریان را ببین

 

***

 

دل تهی از غیر کن تا بنگری دلدار را 
سر بزن در خیمه‌ ها شاید ببینی یار را

 

سینه مشعر، دل حرم، میدان دید ما مناست 
گر ببندی لب ز حرف غیر، هر حرفت دعاست

 

غم مخور گر گم شدی یا خیمه را گم کرده‌ای 
سیر کن تا بنگری گمگشته زهرا کجاست

 

لحظه‌ای آرام منشین هر که را دیدی بپرس 
یار سوی مکه رفته، یا به صحرای مناست؟

 

حیف یاران در منا رفتم ندیدم روی او 
عیب از آن رخسار زیبا نیست، عیب از چشم ماست

***********************